مقایسه کشت هیدروپونیک و خاکی

 

اخیرا برای هر کس که قصد آغاز کار کشاورزی داشته باشد یک سوال به وجود می آید: چه جور کشتی را انتخاب کنم؟ 

کاشت گیاهان به صورت خاکی یا هیدروپونیک همواره یکی از موضوعات اصلی بحث و جدل بین کشاورزان بوده است. لازم به ذکر است که هر کدام از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه این مقاله با در نظر گرفتن معیار های زیر با هم مقایسه می شوند:

1- وضعیت سلامت گیاهان

2- هزینه 

3- راحتی استفاده

4- تاثیر عوامل محیطی 

5- صرفه جویی در فضا

 

کشت هیدروپونیک چیست؟

 

  برای مقایسه کشت هیدروپونیک و خاکی ابتدا لازم است که با مشخصات کشت هیدرو پونیک آشنا شوید. کشت هیدروپونیک کشتی است که در آن برای رشد گیاه از خاک استفاده نمی شود. شاید  واژه " رشد گیاه بدون خاک" مایه تعجب باشد چرا که از همان ابتدا برای ما  گیاه و خاک دو واژه هستند که همواره با هم عجین بوده اند اما اخیرا به خاطر مزایای بیشتر کشت هیدروپونیک نسبت به کشت خاکی این نوع کشت هم طرفداران خاص خود را  پیدا کرده است.

 

همانطور که گفتیم در این نوع کشت گیاه در یک محیط با شرایط کاملا کنترل شده و بدون خاک پرورش داده می شود. گیاه برای رشد نیاز به اب و مواد غذایی دارد که در حالت عادی این مواد را از خاک می گرفت اما در این روش ریشه گیاه  به صورت مستقیم در یک محلول غذایی قرار می گیرد و گیاه می تواند آب و مواد غذایی مورد نیاز خود را به صورت همزمان از آن محلول دریافت کند.

 

تفاو ت بین کشت هیدروپونیک و کشت خاکی

 

  حال که می دانیم کشت در روش هیدروگونیک به چه صورت انجام می شود می توان به راحتی تفاوت بین روش کشت هیدروپونیک و خاکی را متوجه شد اما یم توضیح کوتاه در این رابطه می دهیم.

خاک به عنوان تکیه گاهی عمل می کند که گیاه می تواند در آن ریشه زده و مواد غذایی و آب را از آن جذب کند. 

در روش هیدروپونیک هیچ خاکی وجود ندارد که گیاه خود را به وسیله آن نگه دارد به همین دلیل در کشت هیدروپونیک از بستر های خاصی استفاده می شود.

حال که اطلاعات اولیه در رابطه با ماهیت کشت هیدروپونیک و خاکی را در اختیار داریم می توانیم ان ها را بر اساس معیار های مختلف با هم مقایسه کنیم.

 

1- وضعیت سلامت گیاهان

  اگر سلامت گیاهانی که در خاک رشد کرده اند و گیاهانی که به وسیله کشت هیدروپونیک به عمل آمده اند را با هم مقایسه کنیم متوجه می شویم که گیاهان به عمل آمده به وسیله کشت هیدروپونیک قوی تر بوده و سالم تر هستند همچنین محصولات به دست آمده از کشت هیدروپونیک له دابا داشتن ویتامین و مواد مغذی بیشتر از کیفیت بیشتری برخوردار اند و دقیقا به همین دلیل است که کشت هیدروپونیک در کشاورزانی که به صورت تجاری کشت می کنند هم از طرفداران بالایی برخوردار است. 

 

لازم به ذکر است که گیاهانی که به روش هیدروپونیک رشد کنند در مقایسه با گیاهانی که در خاک رشد می کنند از سلامت بهتری برخوردار هستند و همچنین آسیب پذیری آن ها نسبت به بیماری و آفات کمتر است. در صورتی که در کشت هیدروپونیک یک گیاه مریض را کنار یک گیاه سالم قرار دهید تعجب خواهید کرد چرا که بر عکس کشت های خاکی، در کشت هیدروپونیک گیاه مریض به گیاه سالم آسیب نمیزند. همچنین در کشت خاکی نیاز به استفاده از سموم و آفت کش وجود دارد تا از گیاه در برابر آفات خارجی محافظت کنند و مضرات استفاده از این دو ماده بر کسی پوشیده نیست.

در صورت کاشت گیاهان در بستر خاکی مصرف آب نسبت به کشت هیدروپونیک بیشتر می شود چرا آب ریخته شده درون خاک به مقدار فراوان بخار می کند اما آب به کار رفته در کشت هیدروپونیک همواره در حال گردش است و تبخیر بسیار کمی در آن وجود دارد. می توان گفت که با استفاده از کشت هیدروپونیک می توانت مصرف آب را نسبت به کشت خاکی تا 80% کاهش داد.

 

2- هزینه

  مقایسه بین کشت خاکی و هیدروپونیک کامل نیست مگر این که هزینه را هم در این مقایسه دخیل کنیم به صورت کلی، کشت هیدروپونیک نسبت به خاکی قیمت بالاتری دارد و در هنگام آغاز آن باید مثل هر سرمایه گزاری دیگری هزینه اولیه و هزینه تعمیر و نگهداری آن را در نظر بگیرید.

 

3- راحتی استفاده

  اگر تا به حال کشاورزی نکرده باشید باید اطلاعاتی اندکی در رابطه با پرورش گیاهان داشته باشید. این اطلاعات شامل مواد غذایی مورد نیاز، مدت زمان آبدهی و فصول رشد هر محصول می شود و با همین دانش می توانید هم کشت هیدروپونیک و هم کشت خاکی را انجام دهید. بیشتر مردم تصور می کنند که کشت خاکی از هیدروپونیک ساده تر است اما نه تنها این تصور درست نیست بلکه در کشت خاکی به دلیل نیاز به آفت کشی و هرس گیاهان هرز  نیاز به دانش و مهارت بیشتری هست.

 

4- تاثیر عوامل محیطی

  وقتی گیاهان را در خاک پرورش می دهید عوامل محیطی همچون آب و هوا، نور خورشید و نوع خاک نقش مهمی در سلامت گیاه بازی می کنند. اما زمانی که شما گیاه را به صورت هیدروپونیک کشت می کنید شما کنترل بیشتری بر روی شرایط رشد گیاه دارید و می توانید به محصول بهتری دست پیدا کنید.

 

5- صرفه جویی در فضا

  همانطور که گفته شد، گیاهانی که در خاک رشد می کنند نیاز به ریشه بزرگ تر و در نتیجه فضای بیشتری دارد. اما در کشت هیدروپونیک به دلیل ریشه کوچک تر گیاه فضای کمتری هم مورد نیاز است مخصوصا اگر گیاهان به صورت عمودی کاشته شوند.

 

 نتیجه گیری

  حال که روش کشت خاکی و آبی را با هم مقایسه کردیم می توان نتیجه گیری کرد که روش کشت هیدروپونیک نسبت به کشت خاکی روشی بهتر و با بازده بالاتر است. درست است که استفاده از خاک برای رشد گیاه مزایای خاص خود را دارد اما در مقایسه با کشت هیدروپونیک محصول کمتری داده و به دلیل رشد آرام تر و حفاظت کمتر در برابر آفات و علف های هرز می تواند هزینه جانبی بسیار بالاتری داشته باشد. باز هم تکرار می کنیم که کشت هیدروپونیک احتیاج به هیچ گونه اطلاعات و تکنیک های پیشرفته کشاورزی ندارد و اطلاعات اساسی مورد نیاز برای رشد هر محصول از قبیل مواد مغذی مورد نیاز و شرایط محیطی لازم برای هر دو نوع کشت کفایت می کند.

 

 

بازگشت